Ekonomik yaşamın getirdiği durgunluk, karamsarlık ve kararsızlık hepimizde farklı tepkiler doğmasına neden olmaktadır. Stres ve ardından gelen depresif kaygılar yarınlarımızı tehdit altına almaktadır. Bu sebepledir ki; yaşadığımız bu olumsuz günleri en az zararla atlatabilmek için neler yapmamız gerekeceği, özellikle iş yaşamındaki etkilerini değerlendireceğim. Bu paylaşımımın önümüzdeki birkaç hafta devam edecek.
Stresi tanımlamak tam olarak pek mümkün değil. Ancak kabul gören tanıma göre stres; gürültü, zorlama, aşırı iş yükü gibi kişiyi rahatsız eden ortamın neden olduğu düzen bozukluğuna organizmanın verdiği yanıtlardır. Bu yanıtlar, olumlu da olabilir olumsuz da. (Örneğin, daha enerjik yada dikkatli olmak)
Stres, hayatın vazgeçilmez parçasıdır. Çünkü, insana çevredeki uyaranlar karşısında daha iyi davranma fırsatı verir. Sıfır stres aslında ölümdür. Çünkü bu durumda kişi, çevreden gelen etkilere tepki verecek enerjiden yoksun demektir. Aşırı stres de ölümcül olabilir tabii. Çünkü bu durumda da kişi aşırı enerji sarf etmekte ve tüketmektedir. Çözüm; her bireyin kaldırabileceği ölçüde stres ile doyumlu ve olumlu bir hayat sürebilmesidir.
2 tür stres vardır: Bunlardan, “olumlu stres” olumlu sonuçlar doğurur. Olumlu stres kaygı değil, bir çeşit motivasyon aracıdır. “Olumsuz stres” ise, kişinin kendine güvenini kaybetmesine neden olan, yetersizlik duygularına sevk eden çaresizlik, umutsuzluk ve hayal kırıklığına sebep olan strestir.
Stresi incelerken, bireylerin iş yaşamıyla ilgili değerlendireceğim ve buna uygun bilgiler paylaşacağım demiştim. O yüzden şimdi paylaşacağım stres kaynakları, iş yaşamında yaşanan stresle ilgili olacaktır.
Stres kaynaklarını 4 ana başlıkta toplayabiliriz. Bunlar; çalışanın işinden kaynaklanan unsurlar, iş ortamından kaynaklanan unsurlar, kişisel unsurlar ve örgütsel unsurlardır.
1. ÇALIŞANIN İŞİNDEN KAYNAKLANAN UNSURLAR
1.1. Görevin Karmaşıklığı: Bilgi yetersizliği yada bireyin kapasitesine bağlı olabilir. Ayrıca, görevin karmaşıklığı, yönetsel yetersizlik de buna sebebiyet verebilir.
1.2. Görevin sağladığı bağımsızlık: Fazla detaylı çalışma süreçlerinin oluşturulması ve bunların dışına çıkılmaması, bağımsızlığı azaltır. Yöneticilerinin kendilerine güvenmediğini düşünen çalışanlar bir de onların davranışlarından etkilenerek stres yaşarlar. Bunun tam tersi durumda geçerlidir. Fazla bağımsız durumlarda da, örneğin, hava kontrolör memurları gibi alınan sorumluluklar aşırı stres kaynağı olabilir.
1.3. Göreve bağlı roller: Kişinin görevi gereği oynadığı roller de stres kaynağı olabilir. Bunlar farklı şekillerde olabilir. Mesela, rol çatışmaları. Göreve bağlı ve birbirleriyle çatışan roller stres yaratabilir. Rol belirsizliği bir başka şeklidir. Ne beklenildiği belirtilmeyen durumla görülür. Fazla ağır rol yada fazla hafif rol de stres kaynağıdır. Aşırı roller, kişinin işi karşısında niteliksel ve niceliksel olarak zorlandığını hissetmesi halinde ortaya çıkar. Hafif roller ise, kısa zamanda rutinlere oturtulabilen, açık, sade ve can sıkıcı işlerle ilgilidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder